TL;DR: Cena transportu tirem za km oscyluje między 5-7 zł za 1 km w przewozach krajowych, podczas gdy w transporcie międzynarodowym sięgają one 1,25-3,50 euro za kilometr. Największy wpływ na wzrost cen transportu mają rewolucyjne zmiany w opłatach drogowych – system Toll Collect w Niemczech znacząco podniósł stawki przez wprowadzenie komponentu CO2. Przewoźnicy szukają więc dzisiaj najbardziej opłacalnych tras, co wpływa na opcje dostępne dla zleceniodawców.
Paradoks rynku 2025: więcej ładunków, mniej chętnych przewoźników
Pozorna sprzeczność między stawkami za km transportu nie wynika jedynie z prostego sumowania kosztów. Kluczem do zrozumienia rynku w 2025 roku jest przede wszystkim zmiana mentalności przewoźników. Po latach presji cenowej i rosnących kosztów, branża w końcu przechodzi od modelu „jeździć jak najwięcej” do „jeździć z jak największym zyskiem”.
Obserwowany na giełdach wysyp ładunków nie zawsze świadczy o boomie gospodarczym i tak jest właśnie teraz.
Dzisiaj prawdopodobnie jest to efekt odrzucania przez przewoźników nieopłacalnych zleceń kontraktowych, które następnie trafiają na rynek spot. Firmy transportowe, nauczone doświadczeniem, stają się dzisiaj bardziej selektywne. Analizują rentowność każdej trasy, co prowadzi do sytuacji, w której rosnącej liczbie ofert nie towarzyszy proporcjonalny wzrost dostępnych pojazdów.
Ta świadoma redukcja podaży na nieatrakcyjnych warunkach jest głównym mechanizmem windującym stawki.
Sprawdź również: Gdzie szukać ładunków? 3 sposoby na znalezienie rentownych zleceń transportowych
Kluczowe komponenty stawki za km transportu tirem
Koszty bezpośrednie (60-65% całkowitych wydatków):
- Paliwo dla ciągnika siodłowego i naczepy
- Opłaty drogowe i myto
- Wynagrodzenie kierowcy w transporcie ciężarowym
Koszty pośrednie (35-40% całkowitych wydatków):
- Amortyzacja lub leasing floty ciężarowej
- Koszty utrzymania pojazdu
- Ubezpieczenia (OC/AC/OCP)
- Administracja, oprogramowanie i planowanie tras
Sprawdź również: Transport do Turcji – zasady, dokumenty i praktyczne wskazówki dla firm
Realia rynkowe: kontrakty vs. spot
Rynek transportowy funkcjonuje w dwóch równoległych rzeczywistościach cenowych: dynamicznego rynku spot i stabilnego rynku kontraktów. Jednak dla polskich firm pojawia się dodatkowe wyzwanie strategiczne – problem niezbilansowanych tras.
Analizy rynkowe wskazują na osłabienie popytu na ładunki eksportowe z Polski na Zachód, przy jednoczesnym utrzymaniu silnego popytu na trasy importowe do kraju. Taka sytuacja zmusza przewoźników do dokładniejszej kalkulacji trasy w obie strony.
Fracht w jedną stronę musi być na tyle rentowny, by pokryć ryzyko kosztownego powrotu bez ładunku lub z ładunkiem na niskiej marży. To zjawisko, w połączeniu z rosnącą konkurencją cenową ze strony przewoźników z innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej, wymusza na polskich firmach jeszcze większą dyscyplinę kosztową i strategiczne planowanie siatki połączeń.
Sprawdź również: Giełda transportowa – co to jest i jak z niej korzystać? Przewodnik dla początkujących
Rewolucja w opłatach drogowych i klasy emisji CO2
Wprowadzenie opłat za emisję dwutlenku węgla przekształciło europejską mapę kosztów transportowych. Niemiecki system Toll Collect klasyfikuje pojazdy według pięciu klas emisji CO2, automatycznie przypisując wszystkie zestawy zarejestrowane przed 1 lipca 2019 roku do najdroższej kategorii.
Efekt? Stawka dla standardowego ciągnika Euro 6 wzrosła z 0,19 do 0,348 euro za kilometr transportu. Austria również podniosła swoje opłaty, Czechy wdrożyły system CO2 już w marcu 2024 roku, a kolejne kraje UE systematycznie dostosowują swoje przepisy. Polski e-TOLL pozostaje tymczasowo poza tym trendem, ale prawdopodobnie zmiany również tutaj są nieuniknione.
Sprawdź również: Wskaźniki KPI w logistyce. Jak mierzyć efektywność spedycji?
Jak ocenić stawkę za usługi transportowe?
Weryfikacja ofert transportowych wymaga metodycznego podejścia wykraczającego poza prostą analizę cenową. Kluczowe pytania obejmują sprawdzenie, czy stawka zawiera wszystkie opłaty dodatkowe, jaki jest termin płatności, czy przewoźnik posiada aktualną polisę OCP z odpowiednią sumą gwarancyjną oraz jakie są warunki postoju.
Czerwone flagi przy zlecaniu transportu:
- Stawki znacząco poniżej rynkowych benchmarków: mogą świadczyć o braku doświadczenia lub problemach finansowych przewoźnika.
- Unikanie odpowiedzi na szczegółowe pytania: dotyczące ubezpieczeń, terminowości czy warunków przewozu ładunków.
- Negatywne opinie na platformach branżowych, forach, grupach lub brak referencji w podobnych zleceniach transportowych.
- Brak wdrożonych systemów zarządzania flotą wspierających monitoring i komunikację podczas przewozu.
Sprawdź również: Ubezpieczenie OCP – jak działa OC przewoźnika drogowego?
Przyszłość transportu drogowego – co czeka nas w najbliższym czasie?
Przyszłość należy do długoterminowego planowania i budowania partnerskich relacji ze zweryfikowanymi przewoźnikami. W obliczu rosnących kosztów, strukturalnego braku kierowców i zwiększonej niestabilności rynkowej, strategia oparta wyłącznie na cenach spotowych staje się coraz bardziej ryzykowna dla ciągłości łańcucha dostaw.
Kilka potężnych trendów wskazuje, że wzrost poziomu stawek za km to dopiero początek:
- Starzejąca się flota i kryzys dostępności: W całej Europie obserwuje się wstrzemięźliwość w inwestowaniu w nowe pojazdy ciężarowe. Niepewność regulacyjna i wysokie koszty zniechęcają do zakupów, co prowadzi do starzenia się floty. W perspektywie kilku lat spowoduje to naturalne zmniejszenie dostępnej na rynku pojemności przewozowej.
- Demografia i presja płacowa: Strukturalny niedobór kierowców, pogłębiany przez barierę demograficzną, będzie nadal napędzał wzrost kosztów pracy, które są jednym z głównych składników ceny frachtu.
- Regulacje klimatyczne: Droga do osiągnięcia celów klimatycznych UE będzie wiązała się z dalszymi obciążeniami, takimi jak rozszerzanie systemów opłat CO2 na kolejne kraje i drogi.
Najtańsza oferta rzadko okazuje się najlepsza w długoterminowej perspektywie, a pozorna oszczędność może kosztować znacznie więcej przez opóźnienia, uszkodzenia czy problemy prawne. Skuteczne planowanie wymaga analizy wszystkich dostępnych opcji transportowych i wyboru optymalnego rozwiązania dla konkretnego rodzaju ładunku i trasy.
Sprawdź również: Sztuczna inteligencja w branży TSL. Jak przekonać zarząd, żeby zainwestował w AI?
