Karta kierowcy to spersonalizowany dokument elektroniczny, wyposażony w mikroprocesor (chip), który pełni funkcję elektronicznego identyfikatora. Stała się ona nieodłącznym atrybutem każdego kierowcy zawodowego. To nie tylko wymóg formalny, ale przede wszystkim narzędzie, które zrewolucjonizowało sposób monitorowania i ewidencjonowania czasu pracy, przyczyniając się do poprawy warunków pracy kierowców i zwiększenia bezpieczeństwa na drogach.
Karta kierowcy do tachografu cyfrowego – definicja, rola, nowa generacja kart
Karta kierowcy stanowi imienny dokument w formie karty z mikroprocesorem, który jednoznacznie identyfikuje osobę prowadzącą pojazd w systemie tachografu cyfrowego. Jej nadrzędnym celem jest rejestrowanie i przechowywanie danych dotyczących aktywności kierowcy, takich jak okresy prowadzenia pojazdu, czas pracy, okresy dyspozycyjności oraz odpoczynku. System skrupulatnie zbiera również informacje o przebytej odległości i prędkości pojazdu.
Funkcjonowanie tego mechanizmu opiera się na europejskich regulacjach, w szczególności na Rozporządzeniu (UE) nr 165/2014, które standaryzuje zasady w celu zapewnienia uczciwej konkurencji oraz poprawy warunków socjalnych kierowców zawodowych i bezpieczeństwa na drogach. Należy przy tym kategorycznie odróżnić kartę kierowcy od Karty Kwalifikacji Kierowcy, która jest dokumentem potwierdzającym uprawnienia zawodowe uzyskane w ramach kwalifikacji wstępnej lub szkolenia okresowego.
Sprawdź również: Kod 95 w prawie jazdy – czym jest i jak go zdobyć? Ile kosztuje?
Nowa generacja kart G2v2 i wpływ Pakietu Mobilności
Ewolucja technologiczna i legislacyjna, napędzana w dużej mierze przez Pakiet Mobilności, doprowadziła do wprowadzenia kart drugiej generacji, w wersji drugiej (G2v2). Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. wydaje te nowoczesne nośniki od sierpnia 2023 roku. Implementują one szereg zaawansowanych funkcjonalności, w tym zwiększoną pojemność pamięci, która docelowo umożliwi rejestrację aktywności kierowcy zawodowego z ostatnich 56 dni.
Co istotne, karty G2v2, współpracując z inteligentnymi tachografami, automatycznie rejestrują moment przekroczenia granicy państw członkowskich oraz lokalizację miejsc załadunku i rozładunku, co znacząco podnosi transparentność operacji transportowych.
Sprawdź również: Co to jest tachograf II generacji, od kiedy i kogo obowiązuje?
Obowiązek posiadania ważnej karty kierowcy
Obowiązek posiadania i użytkowania karty kierowcy dotyczy wszystkich kierowców wykonujących przewozy drogowe pojazdami wyposażonymi w tachograf cyfrowy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, dotyczy to przede wszystkim transportu rzeczy, gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdu lub zespołu pojazdów przekracza 3,5 tony. W przypadku transportu osób, obowiązek ten powstaje, gdy pojazd jest konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu więcej niż dziewięciu osób, wliczając w to kierowcę.
Należy mieć na uwadze, że wdrożenie Pakietu Mobilności systematycznie rozszerza ten zakres – od 2026 roku obejmie on również pojazdy o DMC od 2,5 do 3,5 tony w międzynarodowym transporcie rzeczy.
Wyłączenia z obowiązku – kiedy karta kierowcy nie jest wymagana?
Ustawodawstwo przewiduje również szereg precyzyjnie zdefiniowanych wyłączeń od obowiązku stosowania tachografów, a co za tym idzie, posiadania karty kierowcy. Wyłączenia te, określone m.in. w Rozporządzeniu (WE) nr 561/2006, dotyczą specyficznych rodzajów przewozów, takich jak przejazdy niehandlowe, pojazdów sił zbrojnych czy tych używanych w sytuacjach nadzwyczajnych, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów.
Sprawdź również: „Inna praca” oraz „Czas gotowości” – kość niezgody między kierowcami, a firmami transportowymi
Procedura uzyskania karty kierowcy w Polsce
Jak wyrobić kartę kierowcy – wniosek o wydanie karty kierowcy do PWPW S.A.
Jedynym podmiotem uprawnionym do wydawania kart do tachografów cyfrowych w Polsce jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. Kandydat inicjuje proces poprzez złożenie odpowiedniego wniosku. Rekomendowaną i najefektywniejszą metodą jest droga elektroniczna za pośrednictwem portalu info-car.pl, która wymaga uwierzytelnienia za pomocą Profilu Zaufanego lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Alternatywnie, dokumenty można złożyć w formie papierowej, wysyłając je pocztą.
Wniosek o pierwszą kartę kierowcy – jakich dokumentów potrzebujesz?
Procedura wydania pierwszej karty kierowcy wymaga skompletowania i przedłożenia w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. zestawu dokumentów. Podstawę stanowi prawidłowo wypełniony formularz wniosku, do którego należy dołączyć aktualną fotografię biometryczną, zgodną z wymogami dla dokumentów publicznych, a także czytelną kopię ważnego prawa jazdy oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty, która w 2025 roku wynosi 172,20 zł brutto (kwota ta nie zmieniła się już od kilku lat).
Niezwykle istotnym elementem są oświadczenia składane pod rygorem odpowiedzialności karnej. Kandydat musi w nich poświadczyć, że jego miejsce zamieszkania, definiowane jako ośrodek interesów życiowych, w którym przebywa przez co najmniej 185 dni w roku kalendarzowym, znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Drugie kluczowe oświadczenie dotyczy potwierdzenia posiadania ważnych uprawnień do kierowania pojazdami. Warto podkreślić, że w przypadku standardowej procedury ubiegania się o pierwszą kartę, od kierowcy nie wymaga się załączania dokumentów takich jak oświadczenie o jej utracie czy deklaracja o zatrudnieniu od pracodawcy, gdyż te dotyczą odpowiednio procesu wymiany lub specyficznej procedury wydania karty czasowej.
Sprawdź również: Kara za przeładowanie samochodu ciężarowego – kto odpowiada? Przewoźnik czy kierowca?
Czasowa i nieodnawialna karta kierowcy – rozwiązanie dla specyficznych przypadków
System przewiduje również rozwiązanie dla kierowców, którzy nie posiadają normalnego miejsca zamieszkania na terytorium Unii Europejskiej, ale są zatrudnieni przez polskie przedsiębiorstwo. Mogą oni ubiegać się o czasową i nieodnawialną kartę kierowcy, ważną maksymalnie przez 185 dni. Procedura jej uzyskania jest analogiczna do standardowej, wymaga jednak dołączenia dodatkowego dokumentu – oświadczenia pracodawcy o zatrudnieniu kierowcy.
Cykl życia karty i obowiązki posiadacza
Prawidłowe użytkowanie, ważność karty kierowcy i jej odnowienie
Kierowca ponosi pełną odpowiedzialność za prawidłowe użytkowanie karty. Musi posługiwać się wyłącznie własnym, imiennym dokumentem i posiadać tylko jedną ważną kartę. Do jego fundamentalnych obowiązków należy regularne pobieranie danych (co najmniej co 28 dni) oraz udostępnianie karty do kontroli uprawnionym służbom.
Karta jest ważna przez okres 5 lat, jednak nie dłużej niż termin ważności prawa jazdy. Proces odnowienia należy zainicjować w PWPW w terminie od 60 do 15 dni roboczych przed wygaśnięciem jej ważności.
Postępowanie w sytuacjach niestandardowych: utrata, kradzież lub uszkodzenie
W przypadku utraty, kradzieży lub uszkodzenia karty, kierowca ma obowiązek zgłosić ten fakt w ciągu 7 dni kalendarzowych do PWPW (kradzież oczywiście zgłosić również na Policję) i złożyć wniosek o wydanie karty zastępczej. Przepisy dopuszczają kontynuowanie jazdy bez karty przez maksymalnie 15 dni kalendarzowych, pod rygorystycznym warunkiem codziennego sporządzania wydruków z tachografu i uzupełniania ich o wpisy manualne.
Warto również odnotować, że zgodnie z Art. 47 Ustawy o tachografach, kierowca ma obowiązek zwrócić kartę do PWPW po upływie jej terminu ważności.
Sprawdź również: Jaką nawigację do samochodu ciężarowego wybrać? – ranking 2025
Konsekwencje naruszeń i rola pracodawcy
Sankcje finansowe i odpowiedzialność kierowcy zawodowego
Naruszenia przepisów związanych z użytkowaniem kart kierowców są obarczone wysokimi sankcjami finansowymi. Prowadzenie pojazdu bez ważnej karty, posługiwanie się cudzym dokumentem lub kartą uzyskaną na podstawie fałszywych oświadczeń może skutkować nałożeniem na kierowcę mandatu w wysokości 2000 zł. Niezależnie od kar administracyjnych, składanie fałszywych oświadczeń we wniosku podlega również odpowiedzialności karnej.
Kluczowe obowiązki przedsiębiorców transportowych
Odpowiedzialność za prawidłowe funkcjonowanie systemu spoczywa również na przedsiębiorcy. Do jego obowiązków należy zapewnienie, by kierowcy posiadali ważne karty, regularne pobieranie i archiwizowanie danych z kart i tachografów, szkolenie załogi z obsługi urządzeń oraz posiadanie i właściwe użytkowanie karty przedsiębiorstwa, która umożliwia dostęp do danych z tachografu.
Karta kierowcy stanowi krytyczny element współczesnego systemu monitorowania czasu pracy kierowców zawodowych. Jej posiadanie nie tylko zapewnia zgodność z obowiązującymi przepisami, ale również przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa na drogach i warunków pracy w transporcie drogowym.
Proces uzyskania karty kierowcy wymaga odpowiedniego przygotowania dokumentów i złożenia wniosku w PWPW, jednak dzięki możliwości składania wniosków online przez portal info-car.pl, procedura stała się znacznie bardziej dostępna i efektywna.
